Naskórek

Podstawa naskórka jest w przekroju linią krętą i owa falistość ulega spłaszczeniu przy rozciąganiu; to ona jest częściowo przyczyną elastyczności naskórka.Skóra ulega nieustannej odnowie. Komórki dolnej warstwy naskórka wędrują sukcesywnie ku powierz­chni zmieniając swój kształt, by stać się ostatecznie komórkami spłaszczonymi, bez jądra i martwymi; zo­stają one następnie usunięte w wyniku mycia, tarcia o ubranie, kontaktu z przedmiotami. Czas odnowy naskórka ludzkiego, od warstwy spodniej do powierz­chni, wynosi 30 do 45 dni.Głównym zadaniem naskórka jest wytworzenie na powierzchni warstwy zrogowaciałej. Stanowi ona ba­rierę pomiędzy wnętrzem naszego ciała a środowis­kiem zewnętrznym. Warstwa zrogowaciała zbudowa­na jest z niezwykle odpornego białka zwanego kreaty-ną. Dodatkowym wzmocnieniem tej bariery jest istnie­jąca na powierzchni skóry niewidoczna warstewka, złożona z mieszaniny wydzielin (pot, łój skórny), która przyczynia się do nadania skórze jej wyglądu i faktury. Zbyt mała ilość wilgoci i łoju sprawia, że skóra jest su­cha; zbyt wiele łoju powoduje, że staje się tłusta. Owa cienka warstewka ma odczyn lekko kwaśny. Podczas mycia zostaje usunięta, a odnawianie jej trwa kilka go­dzin. Warstwa zrogowaciała prawie nie przepuszcza wo­dy; całe szczęście, gdyż inaczej co by się stało po zanu­rzeniu się w kąpieli? Nie przepuszcza ona również większych cząsteczek. Pozwala jednak przenikać ma­leńkim cząsteczkom i ta jej właściwość umożliwia działanie pewnych lekarstw. Na przykład preparat znajdujący się w plastrze przylepionym do skóry wchłaniany jest dzięki temu wolno i miarowo. Ta me­toda leczenia ma swoje zalety, jak również mniejsze, niż w przypadku doustnego podawania lekarstwa, skutki uboczne. Plaster wymienia się, kiedy jego dzia­łanie ustaje. Zależy to od lekarstwa i czasu kuracji. Warstwa zrogowaciała poddawana jest nieustannie działaniu sił mechanicznych: rozciąganiu przy ru­chach zginania, drapaniu lub tarciu przy uderzeniach, wzrastaniu napięcia w przypadku bardzo suchego po­wietrza. Warstwa zrogowaciała w dobrym stanie niweluje wszystkie te deformacje dzięki swojej elastyczności. Z kolei elastyczność, czyli sprężystość, zależy głównie od dobrego nawodnienia i jakości warstewki powierz­chniowej. Zapewniają to kremy nawilżające. Każda ingerencja (rana) w zrogowaciała warstwę skóry, każda zmiana (egzema) osłabia jej funkcję bariery ochronnej i powoduje znaczne zwiększenie po­datności skóry na ataki z zewnątrz, zwłaszcza na in­fekcje.Naskórek zawiera substancję zwaną melaniną. Nadaje ona skórze kolor. U przedstawicieli białej rasy melanina spoczywa w dolnej warstwie naskórka i przechodzi do warstw powierzchniowych tylko przy opalaniu. U czarnoskórych natomiast znajduje się zawsze w warstwach powierzchniowych; dzięki temu nie miewają oni porażeń słonecznych.Naskórek usiany jest porami. Ich ścianki mają tę samą strukturę, co sam naskórek. W tych jakby wy­dłużonych workach mieści się włos. Gruczoł łojowy, znajdujący się w jego pobliżu, opróżnia swą zawartość do kanału. Całość tworzy rodzaj jednostki struktural­nej pochodzącej z naskórka, choć większa jej część znajduje się w skórze właściwej i nosi nazwę mieszka włosowo-łojowego. Włosy bywają bardzo twarde i moc­ne (broda), wiotkie i krótkie (meszek), długie i gęste (włosy na głowie), czy też krótkie (rzęsy). U człowieka spełniają one niewiele funkcji, podczas gdy u wielu ga­tunków zwierząt stanowią ochronę przed zimnem. U ludzi włosy chronią czaszkę (o ile tam jeszcze rosną) przed słońcem, a rzęsy są swoistymi czujnikami, które zapobiegają dostaniu się ciał obcych do oka.